Manga là gì? Phân biệt các thể loại manga trên thị trường

Truyện tranh manga là gì? Manga là thể loại truyện tranh đặc trưng của Nhật Bản, có lịch sử phát triển lâu đời và sức ảnh hưởng rộng khắp trên thế giới. Truyện manga đã du nhập vào Việt Nam từ những năm 90 của thế kỷ trước và nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của giới trẻ Việt Nam. Thể loại này có những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đối với người đọc tùy thuộc vào cách tiếp nhận và sử dụng của người đọc. Cùng POPS Blog tìm hiểu về thể loại truyện này trong bài viết sau!

1. Truyện manga là gì?

Manga là loại truyện tranh và tranh biếm họa đến từ Nhật Bản. Manga có nhiều thể loại khác nhau, phù hợp với nhiều độ tuổi và giới tính khác nhau. Chúng thường được vẽ bằng màu đen trắng, nhưng cũng có manga màu. Bạn có thể tìm đọc manga trên các tạp chí hoặc những cuốn sách được xuất bản. 

Trong tiếng Nhật, manga được viết theo thể kanji là 漫画, âm Hán Việt là mạn họa, tạm dịch nghĩa là “hình ảnh di động hay biến động”. Ở Nhật, người ta dùng từ Nihon no manga – 日本の漫画 để chỉ những bộ truyện xuất phát từ xứ sở hoa anh đào và dùng từ Manga-ka 漫画家 để chỉ những người chuyên vẽ manga.

Còn manga anime là gì? Anime là thể loại hoạt hình được chuyển thể từ manga. Anime thường có âm thanh và hình ảnh động, trong khi manga chỉ có hình ảnh tĩnh. 

2. Quá trình phát triển của manga từ xưa đến nay

Lịch sử phát triển của manga có thể được chia thành nhiều giai đoạn khác nhau, tùy theo các yếu tố lịch sử, văn hóa và nghệ thuật. Dưới đây là một số điểm nổi bật về lịch sử phát triển của manga:

• Thời kỳ khởi thủy của tranh mạn họa: Từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 19, manga bắt nguồn từ các tác phẩm ukiyo-e, là một loại nghệ thuật vẽ tranh khắc gỗ phổ biến ở Nhật Bản. Các nghệ sĩ ukiyo-e như Hokusai và Hiroshige đã sáng tạo ra những bộ sưu tập tranh vẽ các cảnh quan, con người, động vật và thực vật, được gọi là Hokusai Manga và Hiroshige Manga. Những bộ sưu tập này được coi là những tiền thân của manga hiện đại.

• Thời kỳ những bức tranh có chữ đầu tiên: Từ giữa thế kỷ 19 đến cuối thế kỷ 19, manga bắt đầu có sự kết hợp giữa hình ảnh và chữ viết, để truyền đạt những thông điệp chính trị, xã hội và văn hóa. Các nghệ sĩ như Kawanabe Kyosai, Rakuten Kitazawa và Ippei Okamoto đã sử dụng manga để phản ánh những biến động của xã hội Nhật Bản trong thời kỳ Mở cửa và Đổi mới Meiji. Manga cũng bắt đầu xuất hiện trên các tạp chí và báo chí, tạo nên một thị trường độc giả rộng lớn.
• Thời kỳ những bộ truyện tranh đầu tiên: Từ đầu thế kỷ 20 đến giữa thế kỷ 20, manga bắt đầu có những bộ truyện tranh dài tập, có cốt truyện và nhân vật rõ ràng. Các nghệ sĩ như Osamu Tezuka, Shotaro Ishinomori và Fujiko Fujio đã tạo ra những kiệt tác manga nổi tiếng, như Astro Boy, Cyborg 009 và Doraemon. Những bộ truyện tranh này có ảnh hưởng lớn đến thế hệ sau của manga và anime. Manga cũng bắt đầu phân loại theo độc giả và thể loại, như shounen (dành cho nam thanh thiếu niên), shoujo (dành cho nữ thanh thiếu niên), seinen (nam giới từ 18 đến 40 tuổi) và josei (nữ giới từ 18 đến 45 tuổi).
• Thời kỳ manga vươn ra thế giới: Từ cuối thế kỷ 20 đến nay, manga đã trở thành một phần của văn hóa toàn cầu, được dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau và được tiêu thụ rộng rãi trên thế giới. Các nghệ sĩ như Akira Toriyama, Eiichiro Oda và Masashi Kishimoto đã tạo ra những siêu phẩm manga được yêu thích trên toàn cầu, như Dragon Ball, One Piece và Naruto. Manga cũng đã phát triển nhiều thể loại mới, như isekai (xuyên không), mahou shoujo (phép thuật nữ) và yaoi (đồng tính nam). Manga cũng đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nghệ thuật khác, như anime, phim, trò chơi và âm nhạc.

3. Các thể loại manga Nhật Bản

Tìm hiểu cách phân biệt cùng ý nghĩa các thể loại manga ngay sau đậy!

3.1 Các thể loại truyện tranh nhật theo độc giả mục tiêu

• Shounen manga: Shounen manga là thể loại dành cho độc giả nam giới thanh thiếu niên. Shounen manga thường có nhiều chi tiết hành động, phiêu lưu, chiến đấu, thể thao, hài hước và nêu cao tình bạn. Nhân vật chính trong shounen manga thường là nam, có tính cách nhiệt huyết, quyết đoán và có khát vọng lớn. Một số shounen manga nổi tiếng là Dragon Ball, Naruto, One Piece, Bleach, Fairy Tail và Attack on Titan.
• Shoujo manga: Shoujo manga là thể loại dành cho độc giả là những cô gái vị thành niên, được đăng trên những tạp chí shoujo. Shoujo manga thường tập trung vào các mối quan hệ lãng mạn cũng như các cung bậc cảm xúc, xoay quanh nhân vật chính thường gặp nhất là nữ. Một số shoujo manga nổi tiếng là Cardcaptor Sakura, Fushigi Yuugi, Nana, Skip Beat và Thủy thủ Mặt Trăng.
• Seinen manga: Seinen manga là thể loại dành cho độc giả là nam giới trẻ và trưởng thành từ khoảng 18 tuổi đến 40 tuổi và được đăng trên những tạp chí seinen như Weekly Manga Times hay Weekly Manga Goraku. Một số seinen manga nổi tiếng là Berserk, Vagabond, Real, Sanctuary, Gantz, 20th Century Boys , Akira , Mushishi , Ghost in the Shell , Planetes , Maison Ikkoku, Pluto, Vinland Saga, Kiseiju, Old boy, Liar game…
• Josei manga: Josei manga là thể loại dành cho độc giả là nữ giới trẻ và trưởng thành từ khoảng 18 tuổi đến 45 tuổi, được đăng trên những tạp chí josei như You hay Be Love. Josei manga thường tập trung vào thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nữ giới trong các phương diện như cuộc sống hàng ngày, tình yêu, gia đình, sự nghiệp, xã hội. Một số josei manga nổi tiếng là Nana, Honey and Clover, Paradise Kiss, Chihayafuru và Usagi Drop. 
• Kodomo manga: Kodomo manga là thể loại dành cho trẻ em dưới 10 tuổi. Kodomo manga thường có nội dung đơn giản, vui nhộn, có tính giáo dục cao và thể hiện tinh thần lạc quan. Nhân vật chính trong kodomo manga thường là trẻ em hoặc động vật, có tính cách ngây thơ, tốt bụng và năng động. Một số kodomo manga nổi tiếng là Doraemon, Soreike! Anpanman, Animal Yokochō và Doubutsu no Mori Hohinda Mura da Yori.

3.2 Các thể loại truyện manga theo định dạng

• Doujinshi: Doujinshi là thể loại được sáng tác bởi những người hâm mộ hoặc những nghệ sĩ không chuyên, dựa trên những tác phẩm đã có sẵn. Doujinshi thường được tự xuất bản và bán tại những hội chợ truyện tranh, như Comiket. Doujinshi có thể được coi là một hình thức fanfiction hoặc fanart, nhưng cũng có thể là một nền tảng để phát triển sự sáng tạo và năng lực của những nghệ sĩ trẻ.
• Full Color: Full color là một thể loại manga mà tất cả các trang truyện đều được tô màu hoàn toàn, thay vì chỉ dùng màu đen trắng như manga truyền thống. Thể loại này có thể áp dụng cho bất kỳ thể loại manga nào, từ hành động, lãng mạn, hài hước đến khiêu dâm. Thể loại này có ưu điểm là tạo ra những hình ảnh sống động, rực rỡ và thu hút mắt người xem. Tuy nhiên, nó cũng có nhược điểm là tốn nhiều chi phí, thời gian và công sức để sản xuất, do đó không phổ biến bằng manga đen trắng.
• Gekiga (kịch họa): Gekiga là một thuật ngữ Nhật Bản dùng để chỉ cho truyện tranh mới, có hình ảnh hiện đại. Đối tượng độc giả hướng tới là những người muốn tìm hiểu về lịch sử, chính trị hay xã hội. Từ gekiga được đưa ra vào năm 1957 bởi Tatsumi Yoshihiro, một họa sĩ truyện tranh nổi tiếng. Những tác phẩm gekiga thường có nội dung gây sốc, bạo lực, khiêu dâm hoặc phản ánh những vấn đề thời sự. Những họa sĩ gekiga khác như Matsumoto Masahiko, Saito Takao, Mizuki Shigeru hay Tsuge Yoshiharu đã tạo ra những kiệt tác manga được yêu thích trên toàn thế giới. 
• One-shot: One-shot là một thể loại manga mà tất cả câu chuyện chỉ diễn ra trong một chương duy nhất, không có tiếp nối hay phần sau. Thể loại này được sử dụng để thử nghiệm ý tưởng mới của các tác giả truyện tranh, hoặc để tạo ra những câu chuyện ngắn có tính sáng tạo và độc đáo. Một số manga nổi tiếng bắt đầu từ one-shot như Naruto, Bleach hay Death Note. 

3.3 Các thể loại của manga nhạy cảm

Smut: Giống như cái tên của mình, smut là thuật ngữ dùng để chỉ những bộ truyện có nội dung liên quan đến tình dục.

3.4 Các thể loại anime manga

• Hành động: Chứa các yếu tố chiến đấu với nhiều pha hành động đẹp mắt
• Lãng mạn: Chủ đề lãng mạn và những câu chuyện tình yêu. 
• Hài kịch: Chứa yếu tố hài hước. 
• Kinh dị: Kể về những điều đáng sợ, chứa các yếu tố ma, siêu nhiên, sát nhân, bí ẩn
• Giả tưởng: Xây dựng câu chuyện dựa trên các tình tiết hư cấu, thần tiên và truyện cổ tích. 
• Phiêu lưu: khám phá và du lịch đến nơi này để đạt được những giấc mơ nhất định.
• Drama: Kể câu chuyện trong những tình huống và điều kiện phức tạp, đầy mâu thuẫn tình cảm và nội tâm.
• Thể thao: Lấy chủ đề thể thao, cả ở cấp độ chuyên nghiệp và không chuyên. 
• Ecchi: Chứa các yếu tố nội dung người lớn nhưng không thể hiện rõ ràng mà dùng hành động, lời nói hoặc bầu không khí để hỗ trợ yếu tố này.
• Bí ẩn: Thường liên quan đến các chủ đề trinh thám, câu đố hoặc giải quyết một vụ án hình sự nan giải.
• Khoa học viễn tưởng: Thường liên quan đến chủ đề robot, người ngoài hành tinh, các công cụ và công nghệ tinh vi, nhưng không khoa học.
• Đời thường: Kể về cuộc sống hàng ngày, tập trung vào những vấn đề nhân vật chính phải đối mặt khi đi học, đi làm.

Trên đây là những thông tin giải thích cho bạn biết manga là gì đồng thời giúp bạn lý giải lịch sử phát triển của manga cũng như biết cách phân biệt các thể loại trong manga. Có thể nói manga là một phần của văn hóa Nhật Bản và là một cầu nối để kết nối với các nền văn hóa khác, bao gồm cả văn hóa Việt Nam. Nó mang đến một thế giới đầy màu sắc, sáng tạo và nhân văn đang đợi bạn đến khám phá và tận hưởng.